شب یلدا هر سال یک‌بار میهمان خانه ایرانیان می‌شود و به نوعی فرصتی برای مصاحبت و همنشینی با بزرگترها به ویژه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را به وجود می‌آورد.در این شب آداب و رسوم مختلفی در گوشه و کنار کشور و در شهرها و استان‌ها برگزار می‌شود که در شهرستان بیرجند نیز شب چله با آداب و رسوم خاصی همراه است.یکی از آداب و رسوم مردم بیرجند در شب یلدا، آیین کف‌زنی است، البته کف‌زنی نه به معنای دست‌زدن و شادی کردن بلکه کف، نوعی خوردنی شیرین است که از گیاهی به نام بیخ تولید می‌شود.برای تهیه این خوردنی شیرین باید ابتدا بیخ آغشته به خاک را که از صحرا جمع‌آوری شده را شسته و سپس به تکه‌های کوچک تبدیل کنیم، داخل کتری یا قابلمه ریخته و مقداری آب را به آن اضافه کنیم و روی آتش بگذاریم تا بجوشد و وقتی که جوش آمد آب آن را خالی کنیم و دوباره این کار را انجام دهیم تا به طور کامل تمیز شود و سپس بیخ را به تکه‌های کوچک ریز به اندازه حبه قند تبدیل و آن را داخل تقارچه (ظرف سفالی)بزرگی می‌ریزم.سپس به اندازه دو لیوان آب داخل ظرف می‌ریزیم و با چوب درخت گز که درگذشته استفاده می‌شد و در حال حاضر از همزن برقی استفاده می‌شود آن را بصورت چپ در راست هم می‌زنیم البته این کار باید در هوای سرد شود تا خوب جا بیفتد و بعد از 10 دقیقه همان یک فنجان بیخ و دو لیوان آب به صورت کف تمام ظرف را فرا می‌گیرد بطوری که سر ریز می‌شود و بعد با شکر شیرین و مغز پسته، بادام و گردو تزئین و داخل بشقاب بین افراد خانواده و همسایه‌هایی که نتوانسته‌اند در مراسم کف‌زنی شرکت کنند تقسیم می‌شود.
در شب یلدا، معمولا افراد خانواده دور کرسی جمع می‌شوند و بزرگترها از خاطرات و گذشته‌های تلخ و شیرین خود سخن می‌گویند و تفألی نیز به حافظ می‌زنند، از آجیل و میوه‌هایی نظیر هندوانه و انار و دیگر میوه‌ها میل می‌کنند.
در این شب مردم و به ویژه بزرگترها، هندوانه و انارهای درشت و خوش دانه‌ای را که با ترفندهای خاص از ماه‌های پیش نگهداری کرده‌اند از انبار بیرون می‌آوردند و تناول می‌کنند زیرا معتقد هستند که اگر در شب چله از این میوه‌ها بخورند دچار سرماخوردگی و بیماری در طول زمستان نمی‌شوند.نقل داستان و قصه‌های کهن از زبان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و نیز خاطره‌گویی از دیگر آداب و رسوم مردم بیرجند است. در شب یلدا تا پاسی از شب این دورهم‌نشینی، شادی کردن،کف‌زنی، خوردن آجیل، تنقلات، میوه و شیرینی ادامه دارد.
