نمونه سوالات کتاب قیام حضرت مهدی (عج) اثر شهید آیت الله مطهری (ره)- قسمت چهارم
91 - اصالت نیروی فکری و اخلاقی در چیست ؟
نیروی اقناع فکری ، یعنی نیروی برهان و استدلال اصالت دارد ، به عبارت دیگر وجدان بشر چه از نظر فکری و چه از نظر گرایشهای متعالی انسانی نیروئی است اصیل و احیانا حاکم بر مقتضیات مادی .
92 - مثلث هگلی چیست ؟ مثلث " تز - آنتی - تز - سنتز " در شکل هگلی و مارکسیستی نه در طبیعت صدق میکند و نه در تاریخ . بالنتیجه تاریخ از میان اضداد عبور نمیکند و حلقات تاریخ به صورت رشتهای از ضداد که از یکدیگر مشتق شده و به یکدیگر تبدل یافتهاند ، نیست .
93 – مثلث هگلی مبنی بر چیست ؟
این مثلث مبنی بر دو تبدل است و یک ترکیب ، یعنی تبدیل اشیاء به ضدشان وتبدل ضد به ضد ضد و ترکیب در مرحله سوم .
طبیعت به این صورت عمل نمیکند ، آن چه در طبیعت وجود دارد یا ترکیب اضداد است و تبدیل نیست و یا تبدیل اضداد است و ترکیب نیست . و یا تکامل است ، نه ترکیب اضداد و نه تبدیل آنها .
94 – تضاد عناصر چه نام دارد؟
عناصر که نوعی تضاد میان آنها حکمفرما است و لغت " آخشیج " به همین مناسبت در مورد آنها به کار برده شده است ، بدون آن که به یکدیگر متبدل گردند ، ترکیب میشوند ، آن چنانکه مثلا از ترکیب هیدروژن واکسیژن ، آب
95 – در مثل ترکیب آب از اکسیژن و هیدروژن "سنتز " و " تز " و " آنتی تز " را مشخص کنید .
آب از اکسیژن و هیدروژن که از ترکیب دو ضد ، شیء سومی به وجود میآید ، آن شیء سوم را " سنتز " و دو جزء اصلی را " تز " و " آنتی تز " اصطلاح کنیم ، ولی میدانیم که این یک اصطلاح محض است و فقط میل قلبی ما را به این که این اصطلاح را به کار ببریم ارضا میکند. همه اینگونه جریانها را جریان " دیالکتیکی " بنامیم .
96 - دو تلقی از انسان چیست ؟ دو نوع بینش درباره حرکت تکاملی تاریخ ، نتیجه دو نوع تلقی ازانسان و هویت واقعی او و استعدادهای نهفته او است =
الف - انسان در ذات خود فاقد شخصیت انسانی است . هیچ امر ماوراءحیوانی در سرشت او نهاده نشده است .
ب - انسان ، ارزشهای انسانی در انسان اصالت دارد ، یعنی بالقوه به صورت یک سلسله تقاضاها در سرشت او نهاده شده است ، انسان به موجب سرشتهای انسانی خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است ، و به تعبیر دیگر خواهان حق و حقیقت و عدالت و مکرمتهای اخلاقی است.
97 - انسان ایدهآل ، انسان کامل ، انسان نمونه ، آنچه انسان باید آن باشد و فعلا نیست چیست ؟
هیچ چیز ، هر چه محیط به او بدهد همان است که باید باشد . خصلت اساسی ویژهای انسان که معیار انسانیت اوست و بدون آن از انسانیت فقط نام میماند.
98 - " خود " انسان چیست که اگر از او گرفته شود از خود بیگانه شده است ؟
ارزشهای انسانی- انسانیت - فطرت
99- انسان به موجب چه چیز خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است؟ سرشتهای انسانی
100 – انسان به کمک چه چیز طراح جامعه است ؟ عقل
101 - نقش وحی برای انسان چیست ؟ هادی و حامی ارزشهای انسانی او را یاری میدهد و راهنمائی مینماید .
102 - تأثیر انسان بر روی محیط چگونه است ؟ صرفا به صورت یک عکسالعمل جبری و غیر قابل تخلف نیست ، انسان به حکم این که موجودی آگاه ، آزاد ، انتخابگر ، با اراده و مجهز به سرشتهای متعالی است ، احیانا عکسالعملهائی انجام میدهد بر خلاف آنچه یک حیوان نا آگاه و محکوم محیط انجام میدهد .
103 - خصلت اساسی ویژه انسان و نتیجه آن چیست ؟ معیار انسانیت - نیروی تسلط و حاکمیت انسان بر نفس خویش و قیام علیه تبه کاریهای خود است ، روشنیهای حیات انسانی در طول تاریخ از همین خصلت ناشی میشود و این خصلت عالی در نظریه ابزاری نادیده گرفته شده است .
104 - تلقی ، تعبیر و تفسیر قرآن از تاریخ چیست ؟ شکل دوم است . از نظر قرآن مجید ، از آغاز جهان همواره نبردی پیگیر میان گروه اهل حق و گروه اهل باطل ، میان گروهی از طراز ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلوات الله علیهم و پیروان مؤمن آنها و گروهی از طراز نمرود و فرعون و جباران یهود و ابوسفیان و امثالهم بر پا بوده است ، هر فرعونی موسائی در برابر خود داشته است " لکل فرعون موسی " . به تعبیر مولوی همواره دو پرچم ، یکی سپید و دیگری سیاه ، در جهان افراشته بوده است :
دو علم افراخت اسپید و سیاه
آن یکی آدم دگر ابلیس راه
105 - آموزندگی تاریخ از نظر قرآن و ....چگونه است ؟
تکیه قرآن بر تاثیر تعیین کننده عوامل اخلاقی موجب شده که تاریخ را بصورت یک منبع آموزشی مفید درآورد.
الف - اگر وقایع تاریخی یک سلسله حوادث تصادفی و اتفاقی باشد و هیچ چیز شرط هیچ چیز نباشد ، تاریخ با افسانه تفاوت نخواهد داشت ، یک سرگرمی میتواند باشد و غذای خیال ، جنبه آموزندگی نخواهد داشت .
ب - و اگر تاریخ ضابطه و قاعده داشته باشد ، ولی اراده انسانی نقشی نداشته باشد ، تاریخ از جنبه نظری آموزنده است ، نه از جنبه عملی ، بنابراین فرض آموزش تاریخ نظیر آموزش حوادث دورترین کهکشانها است که انسان در عین اطلاع کامل ، کوچکترین نقشی در تغییر و هدایت و تعیین جهت آنها نمیتواند داشته باشد .
ج - و اگر ضابطه و قاعده داشته باشد و انسان نیز نقش مؤثر داشته باشد و عامل تعیین کننده را زور یا زر بدانیم ، تاریخ آموزنده است اما آموزنده بدی . همچنین اگر علم را بعنوان یک وسیله زور و قدرت ، عامل تعیین کننده بدانیم .
د- اما اگر تاریخ را دارای قاعده و ضابطه ، و اراده انسان را مؤثر در تحولات تاریخ ، و نقش اصیل و نهائی را در سعادت و کمال جامعه برای ارزشهای اخلاقی و انسانی بدانیم ، آن وقت است که تاریخ هم آموزنده است و هم مفید . قرآن با چنین دیدی به تاریخ نگاه میکند .
106 – از نظر قرآن جهاد مستمر پیش رونده چه ماهیتی دارد؟
در قرآن به نقش به اصطلاح مرتجعانه " ملاء " و " مترفین " و " مستکبرین " و نقش حق طلبانه " مستضعفین " تصریح شده است ، در عین حال از نظر قرآن ، آن جهاد مستمر پیش برندهای که از فجر تاریخ وجود داشته و دارد ، ماهیت معنوی و انسانی دارد نه مادی و طبقاتی .
جامعه ایدهآل
107 - آرمان قیام و انقلاب مهدی ( ع ) چگونه فلسفه ای است ؟ فلسفه بزرگ اجتماعی اسلامی است ، این آرمان بزرگ گذشته از اینکه الهام بخش ایده و راه گشای به سوی آینده است ، آینه بسیار مناسبی است برای شناخت آرمانهای اسلامی . این نوید ، ارکان وعناصر مختلفی دارد که برخی فلسفی و جهانی است و جزئی از جهان بینی اسلامی است ، برخی فرهنگی و تربیتی است ، برخی سیاسی است ، برخی اقتصادی است ، برخی اجتماعی است ، برخی انسانی ، یا انسانی - طبیعی است .
108 - مشخصات انتظار بزرگ چیست ؟
- خوشبینی به آینده بشریت
- پیروزی نهائی صلاح و تقوا و صلح و عدالت و آزادی و صداقت برزور و استکبار و ظلم و اختناق و دجل و ( دجالگری و فریب)
- حکومت جهانی واحد .
- عمران تمام زمین در حدی که نقطه خراب و آباد ناشده باقی نماند .
- بلوغ بشریت به خردمندی کامل و پیروی از فکر و ایدئولوژی و آزادی از اسارت شرائط طبیعی و اجتماعی و غرائز حیوانی .
- حداکثر بهره گیری از مواهب زمین .
- بر قراری مساوات کامل میان انسانها در امر ثروت .
- منتفی شدن کامل مفاسد اخلاقی از قبیل زنا ، ربا ، شرب خمر ، خیانت
، دزدی ، آدمکشی و غیره و خالی شدن روانها از عقدهها و کینهها .
- منتفی شدن جنگ و بر قراری صلح و صفا و محبت و تعاون . - ناسازگاری انسان و طبیعت .
109- نظرات در مورد آینده بشریت چگونه است؟
الف - شر و فساد وبدبختی ، لازمه لاینفک حیات بشری است و بنابراین زندگی بی ارزش است و عاقلانهترین کارها خاتمه دادن به حیات و زندگی است .
ب - بعضی اساسا حیات بشر را ابتر میدانند ، معتقدند که بشر در اثر پیشرفت حیرتآور تکنیک و ذخیره کردن انبارهای وحشتناک وسائل تخریبی ، رسیده به مرحلهای که به اصطلاح با گوری که با دست خود کنده یک گام بیشتر فاصله ندارد) . راسل – انیشتن )
ج - نظریه سوم اینست که شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر نیست ، شر و فساد و تباهی معلول مالکیت فردی است ، تا این امالفساد هست ، شر و فساد هم هست . مالکیت فردی معلول درجهای از تکامل ابزار تولید است و با خواسته انسانها این امالفساد از بین نمیرود ، ولی تکامل ابزار تولید و جبر ماشین روزی ریشه این ام الفساد را جبرا خواهد کند . پس آنچه مایه وپایه خوشبختی است تکامل ماشین است .
د - نظریه چهارم این است که ریشه فسادها و تباهیها نقص روحی و معنوی انسان است . انسان هنوز دوره جوانی و ناپختگی را طی میکند و خشم و شهوت بر او و عقل او حاکم است . انسان بالفطره در راه تکامل فکری و اخلاقی و معنوی پیش میرود . نه شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر است و نه جبر تمدن فاجعه خودکشی دسته جمعی را پیش خواهد آورد . (آیندهای بس روشن و سعادت بخش و انسانی )
110 - دو نوع انتظار فرج چیست ؟
انتظاری که سازنده است ، تحرک بخش است ، تعهدآور است ، عبادت ، بلکه با فضیلتترین عبادت است و انتظاری که ویرانگر است ، باز دارنده است ، فلج کننده است ، و نوعی " اباحیگری " محسوب میشود .
111- قداست شهید ؟
از نظر اسلام ، هر کس به مقام و درجه " شهادت " نائل آید که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد ، یعنی واقعا در راه هدفهای عالی اسلامی ، به انگیزه برقراری ارزشهای واقعی بشری کشته بشود به یکی از عالیترین و راقیترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود نائل شود نائل میگردد .
112 - آیه به حق پیوستگی شهید ؟
« و لا تحسین الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون »- گمان مبر آنانرا که در راه حق شهید شدهاند مردهاند ، خیر ، آنها زندگانی هستند " نزد " پروردگارشان ، و متنعم به انعامات او .
113 – چه کسان دیگر مقام شهید دارند؟
اگر کسی طالب علم باشد و در خلال دانشجویی و طلبگی بمیرد " شهید " از دنیا رفته است . این تعبیر قداست و علو مقام طالب علم را میرساند . همچنین درباره کسی که برای اداره عائلهاش خود را به رنج میافکند و کار میکند و زحمت میکشد که البته این خود یک فریضه است ، زیرا اسلام با بیکاری و بیکارگی و کل بر مردم بودن به شدت مخالف است ، گفته شده است « الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله » . آنکس که برای عائلهاش کار میکند و زحمت میکشد و خود را به رنج میافکند مانند " مجاهد در راه خدا " است
114 - حق شهید چقدر است؟
هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت ندارد .
115 - قرآن کریم تعبیر لطیفش در مورد پیامبر چیست ؟ " سراج منیر " چراغ نور افشان میخواند . در این تعبیر مفهوم ظلمت زدائی که توأم با سوختن و روشن کردن است گنجانیده شده است . میفرماید : « یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا »( 1 ) « و داعیا الی الله بأذنه و سراجا منیرا »ای پیامبر تو را فرستادیم گواه و نوید دهنده و بیم رساننده و دعوت کننده به حق به اذن حق و چراغی نورافشان .
116 – شعر مولوی با اشاره به آیه کریمه « یا ایها المزمل قم اللیل الا قلیلا » ؟
خواند مزمل نبی را زین سبب
که برون آی از گلیم ای بوالهرب
هین قم اللیل که شمعی ای همام
شمع ، دائم شب بود اندر قیام
117 - بدن شهید و لباس شهید چه نام دارد؟
روح و شخصیت شهید آن چنان پاک و وارسته شده که در بدنش و در خونش و حتی در جامهاش اثر گذاشته است .
بدن شهید یک " جسد متروح " است ، یعنی جسدی است که احکام روح بر آن جاری شده است ، همچنانکه جامعه شهادتش " لباس متجسد " است ، یعنی حکم روح بر بدن جاری شده و حکم جاری شده بر بدن ، بر لباس و جامه جاری شده است . بدن و جامه شهید از ناحیه روح و اندیشه و حق پرستی و پا کباختگیش کسب شرافت کرده است .
شهید اگر در میدان معرکه جان به جان آفرین تسلیم کند ، بدون غسل و کفن ، با همان تن خون آلوده و جامه خون آلوده دفن میشود .
118 - منشأ قداست شهادت چیست ؟ بدیهی است که شهادت از آن جهت که کشته شدن است تقدس ندارد
119- مرگ و میرهای اشخاص انواع و اقسام دارد :
الف- مرگ طبیعی - نه افتخار آمیزاست و نه ملامت خیز
ب- مرگ اخترامی در اثر بیماریها ، مثلا حصبه ، وبا و غیره ، یا در اثر حوادث یا سوانحی از قبیل زلزله و سیل و حوادثی از این قبیل . این گونه مرگها هر چند ملامت یا افتخاری ندارد ، اما " نفله شدن " هست ، و قهرا موجب تأسف .
ج- مرگهائی که پای یک جنایت در کار است
د - مرگهائی که خود آن مرگها " جنایت " است . از قبیل خود کشیها .
ه - مرگهائی که " شهادت " است - تعبیر قرآن " « فی سبیل الله »" است .
120 - متاسفانه بعضی ذاکران سید الشهداء ( ع ) تلقیشان از مرگ ابا عبدالله ( ع ) از چه نوع است ؟
نوع سوم است ، یعنی نفله شدن و هدر رفتن .
121 - قرآن کریم کدام سه مفهوم مقدس را در بسیاری از آیات خود ، توأم آورده است ؟
" ایمان " ، " هجرت " و " جهاد " .
