سوال: دنیای مجازی زمینه گناه را خواسته یا ناخواسته فراهم می‌نماید، مخصوصا در امثال فیس نما و مسنجر و... برای اینکه ما به گناه نیفتیم چه اقدامی می‌شود انجام داد؟ و آیا ما هم در این گناه نقشی داریم؟
حجت الاسلام قرائتی در کتاب گناه شناسی عواملی که انسان را از گناه باز می دارد معرفی کرده که به چند مورد آن در این پاسخ اشاره خواهد شد.
1: تفکر در عاقبت کار: بطور کلى تفکر و اندیشهى صحیح، بطور مستقیم یا غیر مستقیم عامل بازدارنده از انحرافات و گناهان مىشود، و همچون آینهى صاف نشان دهندهى زیبایىها و زشتىها است. چنانکه حضرت على علیه السلام مىفرماید:
فکر آینهى صاف است.[1]
حضرت در روایت دیگری می‌فرماید: کسى که نیکو بیندیشد، دستخوش لغزش نمىشود.[2]
بله واقعا همین گونه است که حضرت فرموده است تفکر در عواقب کار، عامل مصونیت از گناه است.
2: توجه به حضور خدا در همه جا: ایمان به خدا، و یاد او در همه حال و اعتقاد به اینکه همه ما در محضر خدا هستیم، از اساسى ترین اهرمهاى بازدارنده از گناه است، اثر و نقشى که این عقیده در کنترل انسان و جلوگیرى از طغیان غرائز حیوانى دارد، هیچ چیز چنین اثر و نقش را ندارد. و قدرت ایمان به خدا و یاد او در ریشهکن نمودن گناه از همهى قدرتها نیرومندتر است. سازمانهاى پلیسى و انتظامى با فقدان ایمان و تکیهگاه معنوى هرگز نمىتوانند در اصلاح فرد و جامعه توفیق یابند.
ایمان به خدا و اعتقاد به آگاهى او بر همه چیز و حضور او در همه جا، در انسان آنچنان نیرویى در برابر گناه به وجود مىآورد که او را همچون سپرى فولادین و نفوذ ناپذیر در برابر گناهان مىکند.
انسان ممکن است در خانه باشد و با بستن در، مانع حضور دیگران شود ولی مانع حاکم و قاضی روز قیامت نمی‌تواند باشد همان گونه که خداوند در قرآن کریم انسان‌ها را به این نکته هشدار داده و می‌فرماید:
آیا انسان نمىداند که خداوند همه اعمالش را مىبیند؟ [3]
و در آیه دیگری می‌فرماید:
قطعاً پروردگار تو در کمینگاه است. [4]
و در آیه دیگری می‌فرماید:
خداوند چشمهایى را که به خیانت گردش مىکند، مىداند و بر آنچه در سینهها پنهان است. آگاه مىباشد.[5]
در مقامى که کنى قصد گناه / گر کند کودکى از دور نگاه
شرم دارى، زگنه، در گذرى/ پرده عصمت خود را ندرى
شرم بادت که خداوند جهان/ که بود خالق اسرار نهان
بر تو باشد نظرش بى گه و گاه / تو کنى در نظرش قصد گناه
3: خود شناسی و توجه به شخصیت انسانی: یکى از عوامل بازدارنده گناه این است که انسان شخصیت خود را بشناسد و به آن توجه داشته باشد چرا که بخشى از گناهان بر اثر آن است که انسان به ارزش خود پى نبرده است.
به عنوان مثال: اگر بچه در خانه استکانى را بشکند به او تندى مىکنى که چرا استکان را شکستى، ولى همین بچه اگر در کنار مهمانها، دیس قیمتى غذا را بشکند، با کمال خونسردى مىگویى مهم نیست جانت بسلامت! در اینجا به شخصیت خود نزد مهمانها توجه کردى و همین باعث گردید که خود را کنترل نمودى.
اگر انسان بداند که خداوند او را به همه مخلوقاتش برتری داده است هیچ گاه روح سفید خدادادیش را با گناه سیاه و زشت نمی‌کند خداوند در بیان شخصیت و مقام انسان می‌فرماید:
و هر آینه فرزندان آدم را گرامى داشتیم و در خشکى و دریا (بر مرکبها و کشتى) برنشاندیم و از چیزهاى پاکیزه روزیشان دادیم و آنان را بر بسیارى از آفریدگان برترى کامل بخشیدیم [6]
به راستى اگر ما خود را بشناسیم و به شخصیت خود توجه کنیم، همین توجه ما را از گناه باز مىدارد ولى وقتى که خود را پست و خوار و پوچ تصور کنیم به پستى تن مىدهیم
4: ایمان به معاد: ایمان به معاد یعنى ایمان به دریافت کیفر و پاداش اعمالى که ما در دنیا انجام دادهایم. یعنى هیچکدام از نیکىها و بدىهاى ما نابود و فانى نمىشود، بلکه انسان در گرو اعمال خود است. چنین عقیدهاى نقش عمیقى در پرورش روح انسان دارد.
در اینجا به عنوان نمونه به ذکر چند آیه مىپردازیم:
روز قیامت روزى است که هر کس آنچه را از کار نیک یا بد انجام داده حاضر مىبیند. [7]
باز خداوند در آیه دیگری خداوند در بیان روز قیامت می فرماید:
انسان‌ها از قبرها بیرون مىآیند، در حالى که چشم‌هایشان (از وحشت) خاشع و به زیر افتاده است و همچون ملخهاى پراکنده (بىهدف) به هر سو مىدوند.[8]
توجه به روز قیامت و روز رسیدن به پاداش و یا کیفر اعمال عامل بسیار مهمی در ترک گناه می باشد.
5: عبادت: عبادات، اگر بطور صحیح و با شرایط انجام گیرند، علاوه بر فواید بسیار معنوى، نقش بسزایى در کنترل گناه دارند همان گونه که خداوند در این خصوص می فرماید:
نماز آدمى را از فحشا و منکر باز مىدارد.[9]
با توجه به چند موردی که در مورد کنترل گناه برای شما عرض کردم فرقی نمی‌کند که انسان در کجای دنیا باشد، در دنیای حقیقی و یا مجازی؛ اگر به این چند مورد توجه داشته باشد می‌تواند خودش را از فرو رفتن در گناهان حفظ کند و روح زیبا و ملکوتیش را با زشتی گناه، زشت نکند و اگر انسان به این چند مورد توجه نداشته باشد اگر در بیابان هم باشد باز راهی برای گناه کردن پیدا خواهد کرد. و اگر ما هم در تولید مطالب انحرافی باشیم قطعا در گناه شریک خواهیم شد و یا اگر از کسانی که مطالب انحرافی تولید می‌کنند راضی باشیم در گناه آنان شریک هستیم.
چقدر خوب است ما در فضای مجازی احادیث اهل بیت و مطالب سازنده را انتشار بدهیم تا هم از سربازان امام زمان در انتشار دین باشیم و هم از گناهان این فضا مصون و محفوظ بمانیم. ان شاالله
منابع:
1: الفکر مرآة صافیة « نهج البلاغه، حکمت 5»
2: ما زل من احسن الفکر «میزان الحکمة، ج 7 ص 538»
3: ألَم یَعلَم بِأنّ اللّه یَرى « علق/ 14»
4: إنّ ربّکَ لَبِالمِرصاد «فجر/ 14»
5: یَعلَم خائِنَة الاعیُن و ما تُخفِى الصُّدور « مؤمن/ 19»
6: و لَقد کرَّمنا بنى آدم و حَمَلناهم فِى البَرّ و البَحر و رزقناهم من الطّیّباتِ و فَضّلناهم على کَثیرٍ ممّن خَلقنا تَفضیلًا» « اسراء/ 70»
7: یوم تجد کل نفس ماعملت من خیر محضراً و ما عملت من سوء» «. آل عمران/ 30»
8: خشعاً ابصارهم یخرجون من الاجداث کانهم جراد منتشر» « قمر/ 8»
9: «إنّ الصلوه تنهى عن الفحشاء و المنکر «عنکبوت /45»
