فرهنگ، روح و جان جامعه می باشد که اگر به درستی مورد تحلیل قرار نگیرد موجب سردرگمی و عدم رویش فعالان این عرصه می گردد. در این نوشتار می خواهیم نسبت به قدرت فرهنگی خود به باوری جامع برسیم و با شناخت "قدرت تهاجم فرهنگی بیگانه" آگاهانه به تصمیم سازی در حوزه فرهنگ بپردازیم.
در ابتدای باید فرهنگ مولد و فرهنگ مهاجم را به عنوان دو واژه کلیدی در این یادداشت تعریف نماییم. فرهنگ مولد فرهنگی است که با استفاده از پتانسیل های بالقوه و قدرت نهفته به سمت تولید باورها، ارزش ها و هنجارها در یک جامعه حرکت می کند. در سمت مقابل فرهنگ مهاجم فرهنگی است که با استفاده از جذابیت های دنیوی، روح و جان جامعه اسلامی را هدف قرار داده و به دنبال امپریالیسم و استحاله نمادها در جامعه می باشد. اما در تقابل این دو فرهنگ کدام پیروز می شود؟
در تقابل این دو سپاه عظیم فرهنگی سه عامل برنامه ریزی، امکانات و نیروی انسانی تعیین کننده است. در حقیقت آن فرهنگی پیروز این جنگ می شود که بتواند این عوامل را به بهترین شکل در اختیار خود درآورد.اما در این جنگ و تقابل فرهنگ ها تنها داشتن امکانات مهم نیست بلکه نظامی موفق خواهد شد که درکنار استفاده بهینه و صحیح از امکانات موجود بتواند ابزارها و رسانه های نوینی را ایجاد و ابداع نماید. به عنوان مثال غرب با طراحی شبکه جهانی اینترنت سال های سال ابتکار عمل را در دست گرفته و توانست تهاجم سنگینی را به جبهه اسلام وارد کند. این انکار ناپذیر است که اگر ما می خواهیم در تقابل فرهنگی ابتکار عمل را در دست بگیریم باید در طراحی امکانات و رسانه های انتقال پیشرو باشیم.
در مبحث منابع انسانی نیز باید مطرح نمود که آموزش و توانمند سازی از مهم ترین مأموریت های جبهه فرهنگی بوده و تربیت نیروی متعهد و بصیر می تواند در صحنه جنگ و تقابل فرهنگ ورق را از رویی به روی دیگر برگرداند.
ویژگی ها و مختصات فرهنگ مولد:
پویایی: فرهنگ، هم پویا و هم پایاست. به عقیده نگارنده هر مدّ و هر سیاستی را نباید با فرهنگ اشتباه گرفت بلکه فرهنگ یک نظام است، یک مجموعه مرتبط و منسجم و در صورتی فرهنگ مولد می تواند در مقابل تهاجمات فرهنگی پیروز شود که نظام فرهنگی کشور از سیاست زدگی رها شده و حول محور شخصیت علمی، دینی و فرهنگی نظام یعنی ولایت فقیه گرد آید.
درونجوش: فرهنگ در ذات خود درونجوش و مولد است و امری اکتسابی می باشد. این بدان معناست که تفاوت بین نسل ها، تنوع فرهنگی را می طلبد که فرهنگ مولد وظیفه پاسخگویی به این نیاز نسل جدید را دارد و در غیر این صورت فرهنگ مهاجم به سادگی از ویژگی انتقال یافتنی بودن خود استفاده و جایگزین هنجارهای جامعه می شود.
پایایی: فرهنگ هر چه در جوهره ی خود قوی تر و غنی تر باشد و هر چه در ذات خویش قوی بنیه تر و قوی بنیادتر باشد، ماندگارتر و پایاتر خواهد بود. کمال و جامه نگری دین مبین اسلام می تواند سندی بر پیروزی محتوایی فرهنگ مولد نسبت به فرهنگ مهاجم باشد در صورتی که به سه مقوله برنامه ریزی، امکانات و نیروی انسانی توجه ویژه گردد.
ضمانت اجرایی فرهنگ: فرهنگ دارای ضمانت اجرایی است و اقتدار فرهنگ در نفس آن نهفته است. در گذر زمان دیده ایم که قانون و سیاست با فرهنگ همراه نبوده است اما این قدرت فرهنگ توانسته انقلابی کند که پس از گذشت سی و اندی سال نه تنها در مرزهای فیزیکی یک کشور محصور نشده است بلکه به جهان صادر و موجب تحولات عظیم در منطنقه و جهان شده است. فرهنگ بر خلاف علم، حالت الزام باطنی و فشار درونی دارد و همین است ضمانت اجرا یعنی تجلی عینی و تحقق خارجی اش در جامعه . باید ایمان داشت دینی که فرهنگ شده باشد قوی ترین و مقتدرترین نوع فرهنگ می باشد.
اگر می خواهیم مهاجم باشیم، اگر می خواهیم تهاجم دیگران را با تهاجم متقابل دفع کنیم، یا اگر معتقدیم باید همواره از دشمن یک گام جلوتر باشیم باید بدانیم که مهاجم اگر مولد نباشد شکست می خورد.
به نظر اگر فرهنگ یک ملت مولد، پویا، خلاق و مبتکر باشد خود به خود می تواند مهاجم هم باشد.
