نمونه سوالات کتاب قیام حضرت مهدی (عج) اثر شهید آیت الله مطهری (ره)- قسمت سوم
61 - سوسیالیسم مارکسیسم به چه قائلند ؟ بر شناخت تسلسل منطقی حلقات تاریخ
62 – از نظر فلاسفه پیشین " طفره" چیست ؟ عبور از نقطهای به نقطهای دیگر بدون عبور از یکی از راههائیکه آنها را به یکدیگر متصل میکند . و مانند این است که نطفه انسان قبل از عبور از مرحله جنینی به مرحله تولد برسد و یا نوزاد بدون آن که دوره کودکی را طی کند به صورت جوانی بروند در آید و یا آقای حسن که فرزند احمد است پیش از آنکه احمد به دنیا بیاید از مادر متولد شود .
63 – رابطه کاپیتالیسم یعنی سرمایهداری و فئودالیسم و سوسیالیسم چگونه است ؟
کاپیتالیسم حلقهای است متوسط میان فئودالیسم و سوسیالیسم ، عبور از فئودالیسم به سوسیالیسم بدون عبور از کاپیتالیسم امری محال است.
64 - سوسیالیستهای ایدهآلیست و سوسیالیسم تخیلی کیانند ؟ سوسیالیستهائی را که ابتدا به ساکن و صرفا به اتکاء یک ایدئولوژی ، بدون توجه به جبر تاریخ و تسلسل منطقی حلقات تاریخ ، میخواستند سوسیالیسم را پایه گذاری کنند سوسیالیستهای ایدهآلیست و سوسیالیسم آنها را سوسیالیسم تخیلی نامیدند.
65 - شرط اساسی انتقال تاریخ از دورهای به دورهای و رکن لازم تکامل جامعه بشری و عامل مبارزه چیست؟
مبارزه نو و کهنه شرط اساسی – انسان
66 – چرا کهنه باید از بین برود؟
از میان بردن وی جامعه را به سوی تکامل پیش میبرد ، استحقاق نابودی دارد نه از آن جهت که متجاوز است و دفع تجاوز مشروع و مقدس است .
67 - حرکت انسان به سوی کمالات انسانیش از نوع چه حرکت است ؟ حرکت دینامیکی است نه از نوع حرکت مکانیکی . اینست که انسان باید " پرورش " داده شود نه اینکه " ساخته " شود ، مانند یک ماده صنعتی
68 – اینکه حرکت انسان دینامیکی است و باید پرورش یابد چه چیز مفهوم پیدا می کند ؟
از نظر این بینش است که " خود " در انسان مفهوم پیدا میکند . خودیابی و متقابلا " مسخ " و " از خود بیگانگی " مفهوم و معنی مییابد.
69 – از نظر روانشناسی انسان چگونه است ؟ مرکب - از یک سلسله غرائز حیوانی که وجه مشترک انسان یا حیوان است و یک سلسله غرائز عالی و از آن جمله است غریزه دینی و غریزه اخلاقی و غریزه حقیقت جوئی و غریزه زیبائی که ارکان اولین شخصیت انسانی انسان و ما به الامتیاز انسان از سایر حیوانات است .
70 - از نظر فلسفی جامعه از جنبه رابطهاش با اجزاء و افراد چگونه است ؟ مرکب واقعی ، و از لحاظ خصلتها ترکیبی از مجموع خصلتهای عالی و دانی افراد به علاوه یک سلسله خصلتهای دیگر میشناسد که در وجود باقی و مستمر جامعه که " انسان الکل " است استمرار دارد . این حقیقت که میگویند :
رگ رگ است این آب شیرین و آب شور
در خلائق میرود تا نفخ صور
71 - ، تاریخ ، مانند خود طبیعت ، به حکم سرشت خود متحول و متکامل است ، حرکت به سوی کمال است یعنی چه ؟
. تحول و تکامل تاریخ تنها جنبه فنی و تکنیکی ابزاری و آنچه بدان " تمدن " نام میدهند ندارد ، گسترده و همه جانبه است ، همه شؤون معنوی و فرهنگی انسان را در بر میگیرد و در جهت آزادی انسان از وابستگیهای محیطی و اجتماعی است .
انسان در اثر همه جانبه بودن تکاملش ، تدریجا از وابستگیش به محیط طبیعی و اجتماعی ، کاسته و به نوعی وارستگی که مساوی است با وابستگی به
عقیده و ایمان و ایدئولوژی ، افزوده است و در آینده به آزادی کامل معنوی یعنی وابستگی کامل به عقیده و ایمان و مسلک و ایدئولوژی خواهد رسید .
72 –اصل نبرد و تنازع چه نقشی در اجتماع دارد؟ موجب تحول و تکامل تاریخ
73 - نبرد درونی انسان قدما چه گویند ؟ آن را نبرد میان عقل و نفس میخواندند.
74 – به تعبیر قرآن نبرد میان انسان مترقی متعالی که در او ارزشهای انسانی رشد یافته با انسان پست منحرف حیوان صفت که ارزشهای انسانیش
مرده و چراغ فطرتش خاموش گشته است . چیست ؟
به تعبیر قرآن : نبرد میان " جند الله " و " حزب الله " با " جند الشیطان " و " حزب الشیطان "
75 - نظریه ابزاری چیست ؟ تلاشها و کوششها یا تمام نهضتهای مذهبی و اخلاقی و انسانی تاریخ را توجیه طبقاتی مینمایند که این نوع نظریه به شدت محکوم و آن را نوعی قلب و تحریف معنوی تاریخ و اهانت به مقام انسانیت تلقی میشود .
76 - واقعیات تاریخی در موردبسیاری از نهضتها که فقط برای تأمین نیازمندیهای مادی جامعه بر پا شده است چه گواهی میدهد؟
از طرف افرادی رهبری و هدایت - و لااقل حمایت - شده است که به نوعی وارستگی آراسته بودهاند .
77 - این نظریه بر خلاف نظریه ابزاری - که مدعی است همیشه نهضتهای پیشبرنده از ناحیه محرومان و مستضعفان ، در جهت تأمین نیازهای مادی ، به موازات تکامل ابزار تولید ، از راه دگرگون کردن نظامات و مقررات موجود و جانشین کردن نظاماتی دیگر به جای آنها بوده مدعی چیست ؟
مدعی است که وجدان هر انسان ساخته و منعکس کننده موقعیت طبقاتی او است و مدعی است که وجدان طبقه حاکم جبرا در جهت حفظ نظامات موجود است و وجدان طبقه محکوم جبرا در جهت دگرگونی " نظامات " و " سنت ها " و " ایدئولوژی " موجود است - از واقعیات تاریخی شاهد میآورد که نه نهضتهای پیشبرنده در انحصار محرومان و مستضعفان هر دوره بوده ، بلکه احیانا افرادی از بطن طبقات مرفه و برخوردار برخاسته و خنجر خویش را در قلب نظام حاکم فرو بردهاند ، آن چنانکه در قیام ابراهیم و موسی و رسول اکرم و امام حسین مشهود است و نه همیشه هدفها منحصرا مادی بوده است ، آن چنانکه در نهضت مسلمانان صدر اول گواه راستین آن را در مییابیم که علی ( ع ) با این جمله ماهیت نهضت آنها را مشخص میکند : « و حملوا بصائرهم علی اسیافهم » (1) : همانا بینشهای واقع بینانه خویش را بر شمشیرهای خود حمل میکردند .
78 – قیامهای شعوبیه و قیامهای علویین در دوره خلفا نمونه چگونه نهضتها و هدف آنها چیست ؟
هدف نهضت اجرا و حاکمیت عملی همان مقررات و نظامات بوده است .
79 – انواع نبردها در تاریخ ؟
نبردهای پیشبرنده - تسلسل منطقی حلقات تاریخ
80 - نبردهای پیشبرنده چیست ؟
نبردهای پیشبرنده که تاریخ و انسانیت را به جلو برده و تکامل بخشیده است نبرد میان انسان متعالی مسلکی وارسته از خودخواهی و منفعت پرستی و وابسته به عقیده و ایمان و ایدئولوژی با انسان بی مسلک خود خواه منحط حیوان صفت و فاقد حیات عقلانی و آرمانی بوده است .
نبردهای پیشبرنده و تکامل بخش ماهیت طبقاتی نداشته و به صورت صفت آرائی میان نو و کهنه به مفهومی که درنظریه ابزاری بیان شد نبوده است . در طول تاریخ گذشته و آینده نبردهای انسان تدریجا بیشتر جنبه ایدئولوژیک پیدا کرده و میکند و انسان تدریجا از لحاظ ارزشهای انسانی به مراحل کمال خود یعنی به مرحله انسان ایدهآل و جامعه ایدهآل نزدیکتر میشود تا آن جا که در نهایت امر ، حکومت و عدالت ، یعنی حکومت کامل ارزشهای انسانی که در تعبیرات اسلامی از آن به " حکومت مهدی " تعبیر شده است مستقر خواهد شد و از حکومت نیروهای باطل و حیوان مابانه و خودخواهانه و خود گرایانه اثری نخواهد بود .
81 – آیا نظریه تسلسل منطقی حلقات تاریخ از نظر" ابزار گرایان " درست است ؟ خیر - بیاساس است . واقعیات تاریخی به ویژه آنچه در طول یک قرن گذشته رخ داد پوچی این نظریه را روشن کرد .
82 - در یک قرن گذشته چه کشورهایی به سوسیالیسم گرویدند که مرحله کاپیتالیسم را طی نکرده بودند ؟
شوروی و چین و کشورهای اروپای شرقی همه از این دستند ، و بر عکس کشورهائی که کاپیتالیسم را به اوج خود رساندهاند از قبیل امریکا و انگلستان در همان مرحله باقی ماندهاند ، پیش بینیهای پیشوایان ابزار گرائی یک قرن پیش در مورد انقلاب کارگری در کشورهای صنعتی از قبیل انگلستان و فرانسه خطا از آب در آمد .
83 - در جامعههای سرمایهداری طبقه مرفه چه نام دارد ؟ پرولتاریا - که هرگونه اندیشه انقلابی را از مغزش خارج
84 - مشروعیت و قداست مبارزه مشروط به چیست ؟
مشروط به این نیست که حقوق فردی و یا ملی مورد تجاوز واقع شده باشد ، در همه زمینههائی که یکی از مقدسات بشر دچار مخاطره شده باشد مبارزه مشروع و مقدس است که آن چه مبارزه را آهنگ حرکت را تندتر و سریعتر میکند .
85 - اصلاحات جزئی و آرام آرام چه فایده دارد؟
به نوبه خود کمک به مبارزه انسان حقجو و حق طلب با انسان منحط است و آهنگ حرکت تاریخ را به سود اهل حق تند مینماید . و بر عکس ، فسادها ، تباهیها ، فسق و فجورها کمک به نیروی مقابل است و آهنگ حرکت تاریخ را به زیان اهل حق کند مینماید .
بنابراین بینش - بر خلاف بینش ابزاری - آن چه باید رخ دهد از قبیل رسیدن یک میوه بر شاخ درخت است نه از قبیل انفجار یک دیگ بخار . درخت هر چه بهتر از نظر آبیاری و غیره مراقبت گردد و هر چه بیشتر با آفاتش مبارزه شود میوه بهتر و سالمتر و احیانا زودتر تحویل میدهد
86 – ایجاد نابسامانیها و تخریبها طبق نظریه ابزاری آیا مشروع است ؟
اصلاحات جزئی و تدریجی مشروع است ، ایجاد نابسامانیها و تخریبها به منظور ایجاد بن بست و بحران که نظریه ابزاری تجویز میکند نا مشروع است .
87 - نوسانات تاریخ در حرکت تکاملی چگونه است ؟
هر چند در مجموع ، حرکت تاریخ ، تکاملی است ولی - بر خلاف نظریه ابزاری - سیر تکاملی تاریخ جبری و لایتخلف نیست ، یعنی چنین نیست که هر جامعه در هر مرحله تاریخی لزوما نسبت به مرحله قبل از خود کاملتر بوده باشد . نظر به این که عامل اصلی این حرکت انسان است و انسان موجودی مختار و آزاد و انتخابگر است تاریخ در حرکت خود نوسانات دارد ، گاهی جلو میرود ، و گاهی به عقب بر میگردد ، گاه به راست منحرف میشود و گاه به چپ ، گاهی تند میرود و گاهی کند و احیانا برای مدتی ساکن و راکد و بی حرکت میماند ، یک جامعه همچنانکه تعالی مییابد انحطاط پیدا میکند ،
88 - تاریخ تمدنهای بشری یک سلسله ؟ یک سلسله تعالیها و سپس انحطاطها و انقراضها نیست ، در عین حال همچنانکه " توین بی " مورخ و دانشمند شهیر معاصر گفته است : انحطاط تمدنها امری اجتناب ناپذیر است ، ولی تاریخ بشریت در مجموع خود یک خط سیر تکاملی را طی کرده است .
89 – سیر تکاملی بشریت بسوی آزادی از چیست ؟ از جبر طبیعت و اجتماع
90 - ماهیت جهاد در جامعه بشری چیست ؟
جهاد و امر به معروف ماهیت انسانی دارد نه طبقاتی .
