امروزه به دنبال گسترش جریان اسلام گرایی در سرتاسر جهان ، هجوم فرهنگی دشمنان به مرزهای فکری و عقیدتی شیعه و جهان اسلام گسترش یافته برای مقابله با این تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی، وجود جهاد فرهنگی مورد نیاز بوده و بیداری اسلامی، تقویت ایمان مردم ایران و افشای توطئه‌های دشمنان از نیاز‌های مستمر ایران و جهان اسلام برای مقابله با این توطئه‌ها است.
امروز جهاد فرهنگی در مقابله با تهاجم فرهنگی و ترفندهای دشمنان باید به عنوان یک اصل مهم مطرح باشد. و برای مبارزه با تهاجم فرهنگی، مهمترین چیز حفظ روحیه جهادگری است.
با تمسّک به فرهنگ غنی اسلامی و ملّی این مرز و بوم و استفاده کارآمد از همه امکانات ، به ویژه دستگاه‌های فرهنگی و بسیج همه اقشار مردم و براساس برنامه ای دقیق و حساب شده، می توان پیروزی جامعه اسلامی را بدست آورد.
بر این اساس، مهمترین راههای کارهای موثر در مقابله با تهاجم فرهنگی ، عبارتند از:
1. حفظ و تعمیق ارزشهای اسلامی و ملّی از طریق فرآیند صحیح جامعه پذیری و عوامل آن؛ (مانند خانواده، مدرسه، رسانه ها و....) و نیز آگاه نمودن جوانان با پیشینه های درخشان تمدنّ اسلامی و دستاوردهای مادی و معنوی عظیم انقلاب اسلامی.
2. تحققّ حیات طیبه اسلامی و حفظ ارزشهای انقلابی، استقرار عدالت اجتماعی و قسط اسلامی، تأمین رفاه و امنیت برای مردم در سایه ایمان به خداوند و حاکمیت ارزشهای الهی.
3. هوشیاری و بیداری در مقابل انحراف معنوی جامعه اسلامی.
4. احیای فریضه مهم امر به معروف و نهی از منکر که یکی از ارکان اساسی اسلام و ضامن حفظ و بقای فرایض و ارزشهای الهی است.
5. ایجاد باور عمیق، ریشه دار، عقلانی و مبتنی بر نظام ارزشی اسلام در مدیران جامعه؛ یعنی، کسانی که در دستگاه‌های رسمی قانونی، به ویژه فرهنگی، نقش ایفا میکنند.
6. تلاش و تدبیر جدی و گسترده برای تثبیت نظام ارزشی مطلوب در بخشهای مختلف جامعه (اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و...).
7. تبلور و تجلّی این نظام ارزشی در رفتار حقیقی و حقوقی مدیران ساختار کلان کشور و برنامه های اجرایی.
ایمان و اخلاص دو شرط جهاد فرهنگى می باشند ؛ حرکتهایى که از روى ایمان باشد نتایج بهترى دارد و نه تنها اقدام همراه با ایمان نتیجه و تاثیر طبیعى اش بیشتر است بلکه ما نیازمندبه مدد الهى هستیم، چون دین ما حق است.
اگر در این راه اخلاص داشته باشیم، اخلاص یک شخص مستضعف و ناآگاه و گمراه نیست بلکه اخلاص کسى است که از روى بصیرت حقیقت را تشخیص داده و در راه آن فداکارى مى کند. چنین کسى قطعا مورد عنایت خاص ولى عصر (عج) و مشمول مددهاى غیبى الهى خواهد بود.
همه مى دانند که در جنگ هشت ساله بزرگترین عامل پیروزى مددهاى الهى و شرط آن مددها، تلاش خالصانه و مخلصانه بسیجى ها بود. در عرصه نبرد فرهنگى نیز همین اصل حاکم است.
در جهاد فرهنگى هم درست است که ما ابزار آموزش و تبلیغات و وسایل بیگانگان و دشمنان اسلام را نداریم ولى چیزى داریم که بر همه آنها غالب است. اگر با ایمان و اخلاص کار کنیم خداى آن جبهه در این جبهه هم هست. آن خدایى که بسیجیان ما را در هشت سال دفاع مقدس یارى کرد امروز مى تواند سربازان امام زمان (عج) را در جهاد فرهنگى یارى کند.
همچنین جهاد فرهنگی نیازمند بصیرت دینی، حسن معاشرت، رفتار انسانی، نظم، تنوع، جذابیت و علمی بودن ، استفاده بهینه از مناسب ترین امکانات تبلیغی روز و توجه خاص به الگوهای کاملاً دینی در تنظیم برنامه ها و رفتارها می باشد. جهاد فرهنگی نیازمند طراحی و برنامه‌ریزی و به عبارتی مهندسی فرهنگی بوده و برای اجرای آن به مشارکت دستگاه‌های دولتی و آحاد مردم نیاز است که امروزه با پیشرفت تکنولوژی در ارتباطات این امر تحقق‌یافتنی است.
اساس شـخـصـیـت فـرد و جـامعه بر مسائل فرهنگى و اعتقادى مبتنی است . و جـهـاد فـرهـنـگـى سـعـى و تـلاش بـراى تـبـیـیـن ، تـفـهـیـم و تـرویـج عـقـاید صحیح و ابـطـال عـقـایـد بـاطـل در جـامـعـه می باشد که مـصـلحان با روشنگرى و مجاهدت علمى و فرهنگى زیربناى فرهنگ و اعتقادات جاهلانه و خرافى را از بین بـرده و معارف حیات بخش تـوحـیدی و فرهنگ صحیح اسلامی را را به جامعه می رسانند.
ابتدا بایدبا فرهنگ جاهلى مبارزه کرد و با ارائه فرهنگ ناب الهى و اسلامى ، آن را به قهقرا فرستاد و نیز علیه کسانى که آگاهانه فـرهـنـگ جـاهلى پاى مى فشرند و نمى گذارند آب حیات بخش فرهنگ ناب الهى جهان هاى تشنه و سـراب دیـده را سیراب کند، جنگید و آنان را از میان برداشت البته جهاد فرهنگى یک جهاد مستمر است و ایجاد حفظ و ماندگارى احکام الهى به آن بستگى دارد.
جهاد فرهنگى مقدّم بر جهاد نظامى بوده و اهمیت زیر بنایی و به سزائی برخوردار می باشد. چنانکه پیامبر اکرم (ص ) در آغاز رسالتش قبل از اینکه به او و پیروانش اجازه دفاع و جهاد نظامى داده شـود، مـاءمـور بـه جهاد فرهنگى مى گردد؛ قرآن به عنوان کتاب جهاد فرهنگى بر قلب مبارک ایشان نازل مى گردد : «وَ جاهَدْهُمْ بِهِ جَهاداً کَبیراً ؛ و به وسیله قرآن با آنان مبارزه کن مبارزه بزرگى .»( سوره فرقان ، آیه 52.)
فـضـیـلت ایـن جـهـاد از جـهـاد نـظامى نیز بیشتر و والاتر است ؛ چون مجاهدان فرهنگى هستند که مجاهدان نظامى را مى پرورانند. این مجاهدان ، فقیهان و دانشمندان الهى اند که با تبیین و تبلیغ عقاید، اخلاق و احکام توحیدى مجاهد مى پرورانند از این روست که ارزش مجاهدان این صحنه بسى والاتـر و بـالاتـر از مـجـاهـدان دیـگـر صحنه ها و از جمله مجاهدان نظامى است که خود برتر از دیگر مجاهدان هستند.
امامان معصوم (ع) اهمیت بسیار زیادی به جهاد فرهنگی مبذول می داشتند . شهید مطهری در این باره می گوید:« ائمه اطهار علیهم السلام در هرزمانی مصلحت اسلام و مسلمین را در نظر می گرفتند و چون دوره ها و زمان ها و مقتضیات زمان و مکان تغییر می کرد، خواه و ناخواه همان طور رفتارمی کردند که مصالح اسلامی اقتضا می کرد و در هر زمان جبهه ای مخصوص و شکلی نو از جهاد به وجود می آمد و آنها با بصیرت کامل آن جبهه ها را تشخیص میدادند.» (بیست گفتار،شهید مرتضی مطهری، ص159)
